Geçtiğimiz aylarda Şanlıurfa Ceylanpınar’da A-101 zincir marketlerinde bölge sorumlularının keyfi uygulamaları ile karşı karşıya kalan işçiler Mağaza-Market Sendikasına başvurmuş, hakları için mücadele etmeye başlamıştı. Bu defa da benzer şekilde Siirt’te bölge sorumluluların baskılarına maruz kalan bir diğer A-101 işçilerinin sesini duyuyoruz. Türkiye’nin pek çok ilinde binlerce şubesi bulunun zincir marketlerinin kölelik düzeni ile yönetilen mağazalarında hiç bir denetimin yapılmadığını bir kez daha görmüş bulunuyoruz.
Konu ile ilgili Mağaza-Market Sendikasının yayımladığı açıklamayı sizlerle paylaşıyoruz:
Kasa Açıkları İşçilerden Alınıyor
İzin Yok, Mola Yok, Tehdit Çok
Siirt’te A101 işçileri, sorumluları tarafından keyfi şekilde baskı ve haksızlıklara uğruyor. İşçiler izin ve mola haklarını kullanamadı. İşçilerin iş yükü artırıldı, çalışma koşulları ağırlaştırıldı. İşçiler birçok gün full çalıştı ama karşılığını alamadı. Mağaza genişletme müdüründen bölge sorumlusuna, bölge sorumlusundan satış müdürüne… Bu unvanlara sahip sorumlular işçilere uyguladığı baskı ve mobbing ile birçok usulsüzlüğü hayata geçirdi. Sorumlular işçilerin haklarını kullanmalarını engellerken kendi haklarını istedikleri gibi kullanıyorlar. İşçiler bu baskılara dayanamayıp ya istifa ediyor ya da haklı fesih ile haklarını alıp işten ayrılmaya çalışıyor.
Türkiye’nin dört bir yanında market işçileri, zincir market patronlarının kurduğu sömürü zincirini kırmanın yollarını arıyor. Siirt’te de A101 işçileri Mağaza Market-Sen’e ulaştı, birlik oldu. Market işçileri birbirinden uzak şehirlerde, uzak şubelerde. Ama haksızlıklar, yaşanan baskılar aynı.
A101’de Kölelik Düzeninin Uygulayıcıları: Bölge Sorumluları
Siirt’te bölge sorumluları, şubelerde personellere sömürü koşullarını dayatmayı bir politika olarak benimsiyor. Çünkü A101 ülke çapında cirolarını bu politikalarla yükseltiyor. Siirt A101’de çalışan işçiler, gerçekleri sendikamıza bir bir anlatıyor:
- Gece geç saatlere kadar fazla mesailer yaptırılıyor. İşçiler karşılığını alamıyor.
- Son kullanma tarihi geçmiş ürünlerin fiyatı düşürülüp müşteriye satışı yaptırılıyor. Eğer bu ürünler satılmazsa işçiler kendi ceplerinden bozuk ürünleri almaya zorlanıyor.
- Kasa ve envanter sayımlarından çıkan açıklar, zorla işçilere ödetiliyor.
- İşçilerin izin ve mola kullanma hakları engelleniyor.
- Bu keyfi tutumlara itiraz eden işçiler işten atma tehditleriyle karşı karşıya kalıyor.
- Kıdem tazminatını gasp etmek için işçilere hırsızlık gibi suçlardan iftiralar atılıyor. Çıkışı bu şekilde verilen işçilerin hem kıdem hakkı gasp ediliyor hem de sicili karalanıyor.
- Mağazalara depodan eksik ürün gelebiliyor. Ancak bu ürünlerin depoda ya da başka mağazalarda olduğu sorumlular tarafından biliniyor. Buna rağmen eksik çıkan ürünlerin ücreti zorla işçilere ödetiliyor.
“Genel Müdür Gelecek, Yüksek Puan Almalıyım, Beni Küçük Düşürmeyin”
Bölge sorumluları, kendi sorumlularına “sorun yok” demek için işçileri kölece çalıştırıyor. Yeterli personelin olmadığı her mağazada, bir işçi üç işçinin yapması gereken işi yapıyor. A101 kendi içinde de sözde denetimler yapıyor. Ancak genel müdürün hangi mağazaya denetime geleceği, önceden bölge sorumlusuna haber veriliyor. Bölge sorumluları “Yüksek puan almalıyım, beni küçük düşürmeyin.” diyerek işçilere talimatlar yağdırıyor. Her şubede iç denetimler yapıldıktan sonra, raporlara bakılıyor. Siirt’in bir A101 mağazasındaki bu denetimde işçiler raporlarda yer alan bilgilerin doğru olmadığını söyleyip rüşvet alındığını iddia ediyor. Bu gerçeği, sorunu dile getiren işçiler o bölge sorumlusunun en ağır baskısına ve mobbingine maruz kaldılar.
İzinler Verilmiyor, İşçiler Oyalanıyor
İşçiler, anayasal hakları olan izinlerini bölge sorumlularının baskıları ve oyalamaları yüzünden kullanamıyor. Bir işçi yıllık iznini kullanma sözünü bölge sorumlusundan alıyor ancak bölge sorumlusu değiştiği anda işçinin yıllık izin hakkı rafa kaldırılıyor. “Personel yok, izne çıkamazsın.” cümlesi tüm A101 işçilerinin en sık duyduğu cümledir.
Öte yandan gerçekleşen denetimlerde sonuçlar iyi olmaz ise mağaza cirosunun artırılması için işçiler full mesai ile çalıştırılıyor. İşçilerin fazla mesai ücretleri puantaja işlenmiyor, ücretleri ödenmiyor. Sıcak satış rakamları düşük olunca da izinlerini kullanamıyorlar. Ancak bölge sorumluları mesaileri bittiğinde evlerine dönüyor, izinlerini istediği gün kullanıyor.
Siirt A101’de çalışan işçilerin yaşadıkları sorunlar ve hak gaspları bunlarla sınırlı değil. A101’de kendini ağa işçileri de maraba zanneden, işçilere her türlü baskıyı yapma hakkını kendinde bulan sorumluları herkese ilan ediyoruz:
- Genel Müdür Vedat Aktaş
- Satış Müdürü Veysel Akşin
- Bölge Sorumlusu Reşit Yanık
- Bölge Sorumlusu Okan Seven
- Mağaza Genişletme Müdürü Fevzi Bayhan
A101 patronları; işçilerin başına “zabit” diye atadığı sorumluların ağalık uygulamalarından sorumludur. Bu uygulamalardan vazgeçeceksiniz.
Çalışma Bakanlığı, İŞKUR, SGK; ülkenin her köşesinde çalışan on binlerce A101 işçisinden sorumludur. Tüm yasaları çiğneyerek işçileri köle gibi çalıştıran A101 patronları hakkında gerekli işlemleri yapmak yetkili kurumların görevidir. Her mağazanın denetlenmesi, usulsüzlerin ortaya çıkarılması, market işçilerinin insanca koşullarda çalışması yetkili kurumların birinci önceliğidir. Denetim ve soruşturma mekanizmalarının her biri derhal işlemelidir.
Bugün Siirt’te, İstanbul’da, İzmir’de, Ankara’da, Adana’da, Şanlıurfa’da… Mağaza Market-Sen, işçilerin her hakkını alabilmesi için adım adım bu ülkenin her yerinde market işçilerinin birliğini kuracak.
Siirt’teki A101 işçilerinin mücadelesi bir başlangıçtır. İşçilere dayatılan ağalık düzenini de kölelik düzenini de ortadan kaldıracağız.
Yaşasın A101 işçilerinin birliği!
Yaşasın market işçilerinin mücadelesi!
MAĞAZA MARKET-SEN
Siirt A101 İşçileri Koordinasyonu
