Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile DİSK/Birleşik Metal-İş, Türk-İş/Türk-Metal ve Hak-İş/Özçelik-İş arasında 1 Eylül 2021’de imzalanan grup toplu iş sözleşmesi, aradan geçen 2 yıl içerisinde metal işçileri için ne kadar yetersiz olduğunu gösterdi.
MESS sözleşmeleri metal sektöründe çalışan 154 bin işçiyi kapsamakta. Ayrıca MESS sözleşmeleri, işçi sınıfının geri kalan kesimlerinin ücret hakları için belirleyen konumda olarak kilit önemde.
METAL İŞÇİSİNİN YOKSULLUK SINIRINA ORANLA KAYBI %107
Aynı yılda asgari ücrete bile %50 oranında zam yapılmışken bu en kitlesel 3 sendikanın çıkabildiği oran %29 olmuştu. İmzalanan toplu sözleşme kapsamında metal işçisinin ortalama brüt maaşı 8.100 TL iken, net maaş 5.446 TL olmuştu. Bu miktar, Türk-İş’in o zaman açıkladığı 3.049 TL olan açlık sınırının biraz üstünde, 9.931,59 TL olan yoksulluk sınırının ise neredeyse yarısı kadardı.
Ancak imzalanan sözleşme, 2 yıl boyunca büyük bir hızla artan enflasyonun hızına yetişemedi. Artan hayat pahalılığıyla birlikte işçilerin ücretleri giderek eridi. Açlık ve yoksulluk sınırları sürekli artarak güncellendi.
Ücretler bu oranlara göre yeniden iyileştirilse de yoksulluk sınırına oranla büyük bir kayıp var. 2023 Ağustos itibariyle ortalama metal işçisi ücreti 16.125 TL oldu. 2 yıllık dönemde ücretler %175 artsa da yoksulluk sınırı aynı dönemde %282 artış gösterdi. Yani yoksulluk sınırına oranla işçilerin ücretlerinde %107’lik bir kayıp söz konusu.
METAL PATRONLARI İSE KÂRLARINI KATLADI
Aynı dönemde patronların durumu ise bambaşka. Daha geçtiğimiz aylarda yayınlanan Fortune 500 Türkiye araştırmasına göre ülkenin en büyük 500 şirketi; 2022 yılında son 16 yılın satış rekorlarını kırıp kârlarını önceki yıla göre %148.7 artırmış bulunuyor. Kârların büyük kısmında özellikle metal sektöründe öncü konumda olan otomotiv şirketlerinin de payı bulunuyor.
Buna karşılık olarak bu şirketlerin istihdamının ise yalnızca %2,5 oranda arttığı görülüyor. Yani bu kâr artışı işsizlere iş sağlamamakla birlikte, halihazırda bu fabrikalarda çalışmakta olan işçilerin sırtındaki sömürünün yoğunlaştırılmasıyla elde ediliyor.
“Ekonomik kriz” denilen durum işçi sınıfı için ayrı, patronlar için ayrı işliyor. Patronlar kazançlarını artırırken işçi sınıfının payına ise büyük oranda eriyen ücretler düşüyor.
BİRLEŞİK METAL’İN TEKLİFİ: %140,5
DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası, 29 Ağustos’ta MESS grup toplu iş sözleşmesi teklifini açıkladı. Birleşik Metal’in 3 kalemden oluşan ücret zammı teklifi ilk 6 aylık dönem için %140,5. Ancak bu oranın %30’unun derhal yapılması isteniyor. Bu, ilk 6 aylık dönemde ortalama metal işçisi ücretlerinin ikramiye dahil net 20.587 TL’ye denk geliyor. Teklifin tamamının kabul edilmesi durumunda ise bir metal işçisinin ortalama ücreti ikramiye dahil net 35.064 TL’ye yükselecek.
TÜRK-METAL’DEN SES YOK, İŞÇİLER TEPKİLİ
Türk-Metal, TİS teklifini belirlemek için dün (30 Ağustos) bir toplantı gerçekleştirdi. Ancak toplantının ardından hiçbir açıklama yapılmadı. Sendikanın halen henüz bir oran açıklamaması Türk-Metal’in yetkili olduğu fabrikalarda çalışan işçiler arasında tepkilere neden oluyor.
Hak-İş’e bağlı Özçelik-İş’in ise Türk-Metal’in teklifini açıklamasını beklediği öğrenildi.